रुद्राभिषेक पूजा । रुद्राभिषेक पूजा विधी और साहित्य

रुद्राभिषेक पूजा

रुद्र हे शिवाचे प्रसिद्ध नाव आहे. रुद्राभिषेकात पवित्र स्नान करून शिवलिंगाची पूजा केली जाते. हे हिंदू धर्मातील सर्वात शक्तिशाली उपासनेपैकी एक आहे आणि असे मानले जाते की ते भक्तांना समृद्धी आणि शांती देते आणि अनेक जन्मांच्या पापांचा नाश करते. शिव हा अत्यंत उदार देव मानला जातो आणि तो सहज प्रसन्न होतो.

शिवरात्रीमध्ये रुद्राभिषेक केला जातो. तथापि, श्रावणातील कोणताही दिवस (जुलै-ऑगस्ट) रुद्राभिषेकासाठी योग्य आहे. यजुर्वेदातील श्री रुद्रम या पवित्र मंत्राचा जप करणे आणि पंचामृत किंवा फळ मध इत्यादी अनेक पदार्थांसह शिवलिंगाला पवित्र स्नान देणे हे या पूजेचे सार आहे. येथे आम्ही तुमच्यासाठी रुद्राभिषेक पूजेची सविस्तर माहिती देत आहोत.

जेव्हा एखाद्या व्यक्तीला आध्यात्मिक प्रगतीचे भूगर्भीय लाभ हवे असतात किंवा समस्या आणि अडचणींपासून मुक्ती हवी असते तेव्हा रुद्राभिषेक केला जाऊ शकतो.

असे मानले जाते की रुद्र अभिषेक जन्म पत्रिकेत शनीच्या संकटांना तोंड देत असलेल्यांचे रक्षण करतो.

प्रक्रिया अतिशय विस्तृत आहे आणि काळजीपूर्वक आयोजित करणे आवश्यक आहे.

तथापि, शास्त्रांचे ज्ञान इतके महत्त्वाचे नाही कारण भगवान शिव सहजपणे उणीवा माफ करतात आणि व्यक्तीने केलेल्या उपासनेमागे फक्त त्याचा चांगला हेतू आणि भक्ती पाहतात.

रुद्राभिषेक केल्याने कुटुंबात शांती, सुख, संपत्ती आणि यश प्राप्त होते.

शिवपूजा पद्धत

रुद्राभिषेकात शिवलिंगाची विधिवत पूजा केली जाते, यामध्ये तुम्ही तुमच्या इच्छेनुसार दूध, तूप, पाणी, उसाचा रस, साखर मिश्रित पाणी वापरू शकता. 

नियम खालीलप्रमाणे आहे

उपासना - सर्व देवतांची विधिवत पूजा करा.

अभिषेक - श्रृंगीने अभिषेक करा, रुद्राष्टाध्यायी पठण करा.

रुद्री पठणाच्या पद्धती

शुक्लयजुर्वेदीय रुद्राष्टाध्यायीचे पठण (1 किंवा 11 वेळा)

रुद्राष्टाध्यायीच्या पाचव्या आणि आठव्या अध्यायातील मजकूर.

कृष्णयजुर्वेदीय ग्रंथातील "मीठ" पाठ 11 वेळा आणि त्यानंतर "चमक" मजकूरातील एका श्लोकाचे पठण. (एकादश रुद्र मजकूर)

शिव सहस्रनामाचे पठण.

रुद्र सूक्ताच्या पाचव्या अध्यायातील मजकूर.

उत्तराची पूजा पुन्हा करा.

बिल्वर्पण आचार्य शिव महिमान स्तोत्र इत्यादि शिव श्रोत्र पठण करताना बिल्व अर्पण करा.

पार्थिव पूजन

• सर्वप्रथम पवित्रीकरण करा 
• शिवलिंग बांधणे - सर्व प्रथम काळ्या मातीने शिवलिंग बांधा, येथे 121 रुद्री बनवाव्यात,
• त्यांचा सन्मान करा.
• गणेश पूजा गणेश आणि इतर देवांची पूजा करा.
• शिवाची पूजा करून शिवलिंगाची पूजा करावी.
• अभिषेक- रुद्राभिषेक करा. आचार्य रुद्री वाचा.
• उत्तर पूजेत शिवाची पूजा करावी.
• बिल्वर्पण आचार्य स्तोत्राचे पठण करा, यजमानाने बिल्व अर्पण करावे.
• आरती करा
• आचार्यांना दक्षिणा द्या.
• विसर्जित करा

रुद्राभिषेकाची तयारी :

रुद्राभिषेक सुरू होण्यापूर्वी विस्तृत तयारी आवश्यक आहे.

भगवान शिव, माता पार्वती, इतर देवता आणि नवग्रहांसाठी आसने किंवा आसन तयार केले जातात.

पूजा सुरू करण्यापूर्वी श्रीगणेशाची पूजा करून आशीर्वाद मागितले जातात.

भक्त संकल्प घेतात किंवा पूजेचा उल्लेख करतात.

पूजेमध्ये पृथ्वी माता, गंगा माता, गणेश, भगवान सूर्य, देवी लक्ष्मी, भगवान अग्नी, भगवान ब्रह्मा आणि नऊ ग्रह यांसारख्या सार्वत्रिक उर्जेच्या विविध देवता आणि देवतांचा समावेश आहे.

या सर्व देवतांची पूजा करून प्रसाद अर्पण केल्यानंतर शिवलिंगाची पूजा केली जाते, अभिषेकाच्या वेळी शिवलिंगातून वाहणारे पाणी गोळा करून ते वेदीवर ठेवले जाते.

रुद्राभिषेक पूजेसाठी लागणारे साहित्य :

दीपक, तेल किंवा तूप, फुले, चंदनाची पेस्ट, सिंदूर, धूप, कापूर, विशेष पदार्थ, खीर, फळे, सुपारी आणि नट, नारळ आणि इतर, याशिवाय पवित्र राख, ताजे दूध, दही, मध यांचा समावेश होता.

गुलाबपाणी, पंचामृत (मध मिसळलेले फळ), उसाचा रस, कोमल नारळाचे पाणी, चंदनाचे पाणी, गंगाजल आणि इतर सुगंधी पदार्थांचा समावेश आहे.

रुद्राभिषेक पूजा विधी:

रुद्र अभिषेकची विस्तृत आवृत्ती होम किंवा बलिदानाच्या वस्तू अग्नीला अर्पण केल्यानंतर केली जाते. हे सिद्ध पुजारी करतात. यामध्ये शिवलिंग उत्तर दिशेला ठेवले जाते.

शिवलिंगाजवळ भक्त पूर्वाभिमुख बसतात.

अभिषेकाची सुरुवात गंगेच्या पाण्याने होते आणि सर्व अभिषेकांमध्ये शिवलिंगाला गंगेच्या पाण्याने स्नान केल्यानंतर अभिषेकासाठी लागणारे सर्व साहित्य शिवलिंगाला अर्पण केले जाते.

शेवटी, देवतेला विशेष पदार्थ अर्पण केले जातात आणि आरती केली जाते.

अभिषेकातून गोळा केलेले गंगेचे पाणी भक्तांवर शिंपडले जाते आणि ते प्यायला दिले जाते, ज्यामुळे सर्व पापे आणि रोग धुऊन जातात.

रुद्राभिषेकाच्या संपूर्ण प्रक्रियेमध्ये रुद्रम किंवा 'ओम नमः शिवाय' चा जप केला जातो.

रुद्राभिषेक म्हणजे रुद्राचा अभिषेक करणे म्हणजेच शिवलिंगाला रुद्रमंत्रांनी अभिषेक करणे.

वेदांमध्ये वर्णन केल्याप्रमाणे शिव आणि रुद्र हे एकमेकांचे समानार्थी शब्द आहेत. शिवाला रुद्र म्हणतात. कारण- रुतम्-दुःखं, द्रवयति-नासयतितिरुद्रः म्हणजेच निरागसता सर्व दुःखांचा नाश करते.

आपल्या शास्त्रानुसार आपल्याकडून केलेली पापे आपल्या दु:खाचे कारण आहेत.

रुद्राभिषेक हा शिव पूजेचा सर्वोत्तम मार्ग मानला जातो. रुद्र हे शिवाचे रूप आहे.

रुद्राभिषेक मंत्रांचे वर्णन ऋग्वेद, यजुर्वेद आणि सामवेदातही आहे. शिवाला अभिषेक करणे अत्यंत लाभदायक असल्याचे शास्त्र आणि वेदांमध्ये सांगितले आहे.

रुद्राचन आणि रुद्राभिषेकामुळे आपले पातक कर्मही जळून राख होते आणि साधकामध्ये शिवत्वाचा उदय होतो आणि भक्ताला भगवान शंकराचा आशीर्वाद प्राप्त होतो आणि त्याच्या सर्व मनोकामना पूर्ण होतात.

एकच सदाशिव रुद्राची पूजा केल्याने सर्व देवतांची आपोआप पूजा होते असे म्हणतात.

रुद्रहृदयोपनिषदात शिवाबद्दल असे म्हटले आहे की- सर्वदेवत्को रुद्र: सर्वे देवा: शिवत्का: म्हणजेच सर्व देवांच्या आत्म्यात रुद्र विराजमान आहे आणि सर्व देव हे रुद्राचे आत्मा आहेत.

रुद्राभिषेक कोणत्याही दिवशी केला जाऊ शकतो, परंतु त्रयोदशी तिथी, प्रदोष काल आणि सोमवारी करणे अत्यंत लाभदायक आहे.

श्रावण महिन्यातील कोणत्याही दिवशी केलेला रुद्राभिषेक अप्रतिम असतो आणि लवकर परिणाम देतो.

यासाठी लागणारे साहित्य अगोदरच जमा करणे हा शिवाभिषेकाचा नियम आहे. शक्य असल्यास पाण्यासाठी बादली किंवा मोठे भांडे गंगाजलाने अभिषेक करावा.

शृंगी (गाईच्या शिंगापासून बनवलेले अभिषेक भांडे) पितळ व इतर धातूंची शृंगीही बाजारात सहज उपलब्ध आहे., लोटा इ.

रुद्राष्टाध्यायीच्या रुद्रीच्या एकादशिनीच्या अकरा आवर्तनांचे पठण केले जाते. याला लघू रुद्र म्हणतात. हीच पूजा पंचामृताने केली जाते. ही पूजा अत्यंत महत्त्वाची मानली जाते. विद्वान ब्राह्मण प्रभावी मंत्र आणि शास्त्रोक्त पद्धतीने पूजा करतात. या उपासनेने जीवनातील सर्व संकटे आणि नकारात्मक ऊर्जा दूर होतात.

ब्राह्मण नसताना, ज्याला स्वतः संस्कृतचे ज्ञान आहे, त्यालाही रुद्राष्टाध्यायी पाठ करून किंवा इतर परिस्थितीत शिवमहिम्ना पाठ करून अभिषेक करता येतो. या सगळ्यासाठी कोणतीही सोय नसली तरी महादेवाला खालील मंत्रांनी स्नान करून अभिषेक केल्यानेही पुष्कळ पुण्य प्राप्त होते.

रुद्राष्टाध्यायी अत्यंत मौल्यवान आहे, त्याशिवाय रुद्राभिषेक शक्य नाही किंवा त्याशिवाय शिवपूजाही होऊ शकत नाही. हा शुक्लजुर्वेदाचा मुख्य भाग आहे.

त्यात प्रामुख्याने आठ अध्याय आहेत, परंतु शेवटच्या भागात शांताध्याय नावाचा नववा अध्याय आणि स्वस्तिप्रथनमंत्राध्याय नावाचा दहावा अध्याय आहे.

याच्या पहिल्या अध्यायात एकूण १० श्लोक असून पहिला गणेशवाहन मंत्र आहे, पहिल्या अध्यायात शिवसंकल्पसूक्त आहे. दुसऱ्या अध्यायात 22 वैदिक श्लोक आहेत त्यापैकी पुरुषसूक्त (प्रामुख्याने 16 श्लोक) आहेत.

त्याचप्रमाणे आदित्य सुक्त आणि वज्र सूक्त यांचाही समावेश आहे.

सर्वात फायदेशीर रुद्रसूक्त पाचव्या अध्यायात आहे, ज्यामध्ये एकूण ६६ श्लोक आहेत. महान महामृत्युंजय श्लोक सहाव्या अध्यायातील पाचव्या श्लोकाच्या रूपात आहे.

सातव्या अध्यायात ७ श्लोकांची आरण्यक श्रुती आहे, ती प्रायश्चित्त हवनात वापरली जाते. आठव्या अध्यायाला नमक-चकमा असेही म्हणतात ज्यात २४ श्लोक आहेत.